“رشد ۳۱ درصدی در تسهیلات بانک توسعه صادرات”

فرهنگ اقتصاد _ بانک توسعه صادرات ایران (Exim Bank)، با اتخاذ یک استراتژی تحول‌آفرین و تمرکز بر پشتیبانی کامل از زیست‌بوم نوآوری کشور، موفق شده است جایگاه خود را به‌عنوان یکی از حامیان اصلی اقتصاد دانش‌بنیان تثبیت کند. این رویکرد حمایتی، در دو سال اخیر، با رشد ۳۱ درصدی تسهیلات پرداختی به شرکت‌های دانش‌بنیان همراه بوده و نشان از تغییر پارادایم این بانک تخصصی از مدل‌های سنتی به یک الگوی جامع و فناورانه دارد.
​۱. عملکرد و اهداف کلیدی: تثبیت جایگاه حامی
​رشد تسهیلات در کنار اقدامات راهبردی بانک، بیانگر تعهد آن به تقویت بنیه صادراتی کشور در حوزه‌های فناورانه است. بانک توسعه صادرات، با درک اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان در تقویت صادرات غیرنفتی، هدف‌گذاری خود را بر دستیابی به جایگاه «اگزیم بانک جهان‌تراز» متمرکز کرده است.
​الف. رویکرد فناورانه و آینده‌نگر
​تحول در مقیاس کلی (آمار کلان تأییدشده): سیاست‌های اعتباری هدفمند بانک منجر به یک جهش بی‌سابقه در مقیاس تسهیلات شده است؛ به‌طوری‌که مجموع تسهیلات اعطایی بانک در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، به بیش از دو برابر (رشد ۱۱۴ درصدی) مجموع تسهیلات پرداختی در ۳۲ سال گذشته رسیده است. این آمار نشان‌دهنده یک «تحول کامل» در ماموریت بانک است.
​تمرکز راهبردی: سیاست حمایتی بانک، بر پشتیبانی از صنایع دانش‌بنیان و سایر صنایع صادرات‌محور متمرکز شده است. این رویکرد، ضمن تقویت زیرساخت‌های نوین مالی، زمینه‌ساز توسعه خدمات نوآورانه بانکی در خدمت نسل جدید صنایع کشور شده است.
​تعامل مستقیم: بانک، مسیر تعامل مستقیم با مراکز علمی و فناوری کشور را در پیش گرفته و با امضای تفاهم‌نامه‌های راهبردی، بستر لازم برای تأمین مالی هدفمند این حوزه را فراهم کرده است.
​ب. تقدیر ملی
​اهمیت این رویکرد حمایتی در سطح ملی مورد تأیید قرار گرفته؛ به‌طوری که افشین خانی، مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران، به پاس تعهد و نوآوری در حمایت از زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور، در اجلاس «ایران دانش‌بنیان» از سوی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور تقدیر شد.
​۲. استراتژی نوین تأمین مالی: طرح جامع “الماسان”
​حرکت بانک توسعه صادرات از اعطای تسهیلات موردی به سمت پوشش کامل زنجیره ارزش تولید و صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان، در قالب طرح جامع “الماسان” تجلی یافته است. این طرح، به‌عنوان «بسته خدمات جامع و محصولات مالی ویژه»، با هدف تقویت کل اکوسیستم دانش‌بنیان و پوشش کامل زنجیره ارزش تعریف شده است.
​الف. تأمین مالی هدفمند و ترجیحی
​منابع مالی رقابتی: با انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری با نهادهایی چون صندوق توسعه ملی و صندوق نوآوری و شکوفایی، تسهیلاتی با نرخ‌های بسیار رقابتی تخصیص می‌یابد. این تسهیلات شامل نرخ‌های تشویقی ۱۱ تا ۱۲ درصدی از محل منابع صندوق توسعه ملی و میانگین سود حدود ۱۲ درصد از طریق تفاهم‌نامه‌ها است.
​تسهیلات صادراتی: تسهیلات صادراتی با میانگین سود ۱۴ درصد از محل منابع تلفیقی ارائه می‌شود.
​توازن در تخصیص: تمرکز بر تخصیص حدود ۶۰ درصد تسهیلات به سرمایه در گردش و مابقی به اجرای طرح‌های توسعه‌ای و جدید، نشان‌دهنده حمایت متوازن از تولید فعال و برنامه‌های آتی شرکت‌هاست.
​ب. جزئیات بسته خدماتی (تأییدشده)

​طرح «الماسان» مجموعه‌ای تجمیع‌شده از خدمات بانکی است که شامل موارد کلیدی زیر می‌شود:
​تسهیلات ارزی و ریالی (اعتبار خریدار/فروشنده)
​حد خرید دین و مرابحه واردات کالا
​سقف انواع ضمانت‌نامه
​سرمایه در گردش ریالی و ارزی
​خدمات بازار سرمایه (از طریق شرکت‌های تابعه)
​ج. تسهیل فرآیندها
​تسهیلات ویژه اعتباری: سقف تسهیلات و تعهدات تا ۵۰ میلیارد ریال در رکن اعتباری مرکز، بدون نیاز به ارائه صورت‌های مالی حسابرسی شده، تعیین شده است تا فرآیندها تسریع شود.
​تحول در ارزیابی: تغییر رویکردهای سنتی اعتبارسنجی متناسب با ماهیت نوآورانه ساختار مالی دانش‌بنیان‌ها، در دستور کار بانک قرار گرفته است.
​۳. تعاملات استراتژیک و تسهیلگری نهادی
​برای رفع موانع ساختاری و تسریع دسترسی دانش‌بنیان‌ها به منابع، بانک بر همکاری‌های نهادی و ایجاد نقاط تماس فیزیکی متمرکز شده است.
​الف. تفاهم‌نامه‌های کلیدی
​تفاهم‌نامه سه‌جانبه: امضای توافق‌نامه همکاری سه‌جانبه بین بانک توسعه صادرات ایران، صندوق توسعه ملی و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با هدف تأمین منابع مالی مورد نیاز پروژه‌های دانش‌بنیان صادراتی.
​تفاهم با صندوق نوآوری: انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با صندوق نوآوری و شکوفایی برای حمایت از فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه شرکت‌های دانش‌بنیان.
​ب. شکستن موانع بروکراتیک و مصادیق پشتیبانی (نمونه عینی)
​نمونه کمی از پشتیبانی (صندوق شریف): صندوق پژوهش و فناوری شریف که زیرمجموعه بانک توسعه صادرات است، به‌عنوان بازوی حمایتی، بیش از ۲۰۵۰ میلیارد تومان ضمانت‌نامه برای شرکت‌های دانش‌بنیان صادر کرده است که نشان‌دهنده حجم بالای تسهیلگری اعتباری است.
​دفاتر تخصصی “نقطه تماس”: تأسیس دفتر تخصصی بانک در محل صندوق نوآوری و شکوفایی و همچنین تأکید بر حضور فعال در پارک‌های علم و فناوری، با هدف کاهش فرآیندها، بهبود تعاملات، و شناسایی و حمایت مؤثر از خوشه‌های دانش‌بنیان صورت گرفته است.
​۴. خدمات غیرمالی و پشتیبانی اگزیمی
​مأموریت تخصصی این اگزیم بانک صرفاً مالی نیست؛ بلکه شامل توانمندسازی و تسهیلگری برای حضور موفق دانش‌بنیان‌ها در بازارهای بین‌المللی نیز می‌شود.
​الف. توانمندسازی صادراتی و حوزه‌های تمرکز (نمونه تخصصی)
​تمرکز بر صنایع پیشرفته: در راستای حمایت از فناوری‌های نوین، بانک صنایع خاصی را در اولویت تأمین مالی قرار داده است. صنایع پیشرفته دارویی و بیوتکنولوژی، تجهیزات نیروگاهی، و صنایع پیشرفته نرم‌افزاری از مصادیق عینی این حوزه‌های تمرکز هستند که در جهت اهداف صادراتی، از خدمات جامع بانک بهره‌مند می‌شوند.
​تسهیل مبادلات ارزی: به‌کارگیری ظرفیت‌های شعب و دفاتر خارجی بانک توسعه صادرات برای تسهیل فرآیندهای صادراتی، ارائه مشاوره‌های بازرگانی و پشتیبانی از مبادلات مالی بین‌المللی، نقشی حیاتی در حل مشکلات ارزی این شرکت‌ها دارد.
​آموزش و مشاوره: ارائه خدمات مشاوره‌ای و آموزش تخصصی تجارت بین‌الملل به مدیران در زمینه قوانین و فرآیندهای پیچیده جهانی.
​ب. حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs)
​حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs)، که بخش قابل توجهی از دانش‌بنیان‌ها را تشکیل می‌دهند، به‌عنوان سیاست محوری تعیین شده و منجر به رشد ۵۵ درصدی تسهیلات پرداختی به این بخش در سال ۱۴۰۳ شده است.
​نتیجه‌گیری
​استراتژی تحول‌آفرین بانک توسعه صادرات ایران، این بانک را دیگر صرفاً به یک منبع مالی، بلکه به یک شریک توسعه‌ای و تسهیلگر بین‌المللی تبدیل کرده است. این حرکت نه تنها توان صادراتی کشور را تقویت می‌کند، بلکه جایگاه ایران را در بازارهای جهانی فناوری ارتقا بخشیده و پیوندی مؤثر میان دانش، تولید و صادرات برقرار می‌سازد. با اجرای کامل بسته جامع “الماسان” و تمرکز بر پشتیبانی از صنایع پیشرفته نظیر بیوتکنولوژی و دارویی، سهم قابل توجهی در پشتیبانی از تجارت خارجی کالا و خدمات دانش‌بنیان ایفا شده و گامی بلند در جهت تقویت تاب‌آوری اقتصادی کشور برداشته می‌شود.